Osobowość wirtualnych awatarów: brutalna prawda, która zmienia zasady gry

Wirtualne awatary przestały być domeną gier komputerowych i science fiction — dziś są integralną częścią naszej cyfrowej codzienności. Od personalizowanych chatbotów, przez cyfrowych influencerów, po profesjonalne narzędzia edukacyjne jak ktokolwiek.ai/osobowosc-wirtualnych-awatarow, cyfrowe osobowości nie tylko nas intrygują, lecz także prowokują do głębokiej refleksji. Osobowość wirtualnych awatarów, choć często wydaje się autentyczna, skrywa pod powierzchnią zaskakująco brutalne prawdy: od iluzji indywidualności, przez ryzyko manipulacji, aż po granice empatii. Ten tekst rozkłada na czynniki pierwsze genezę, mechanizmy działania i ciemne strony osobowości AI, burząc stereotypy i dostarczając rzetelnych, zweryfikowanych informacji, które mogą na zawsze zmienić twoje spojrzenie na cyfrową rzeczywistość.

Czym naprawdę jest osobowość wirtualnych awatarów?

Definicja, geneza i kluczowe cechy

Osobowość wirtualnych awatarów to nie tylko zestaw cech czy wyuczonych algorytmów — to cyfrowa maska, za którą kryją się zaawansowane modele AI, symulujące zachowania, emocje i reakcje. Według GoodAtService, 2024, awatar to cyfrowa reprezentacja użytkownika lub niezależnego bytu w środowisku wirtualnym, umożliwiająca interakcję z otoczeniem i innymi osobami. Kluczowe cechy osobowości AI to personalizacja wyglądu i zachowań, ekspresja emocji, realistyczna mimika oraz możliwość interakcji w czasie rzeczywistym. Co ważne, awatary nie odzwierciedlają prawdziwej tożsamości użytkownika — możliwe jest tworzenie zarówno wiernych kopii, jak i fikcyjnych, w pełni autonomicznych postaci, jak pokazuje Digital Strategy EU, 2024.

Zdjęcie przedstawia cyfrowego awatara AI z realistyczną mimiką, słowa kluczowe: osobowość wirtualnych awatarów, AI w mieście.

Definicje kluczowych pojęć:

• Awatar: Cyfrowa reprezentacja osoby lub bytu w środowisku wirtualnym, często personalizowana pod kątem wyglądu i zachowania.
• Osobowość AI: Zbiór cech, sposobów reagowania i interakcji, tworzony przez algorytmy na bazie danych wejściowych i interakcji użytkownika.
• Symulacja emocji: Programowanie reakcji emocjonalnych na wzór ludzkich, mających na celu zwiększenie realizmu dialogu.

Jak powstaje osobowość AI – od kodu do charakteru

Tworzenie osobowości wirtualnego awatara zaczyna się od projektowania wyglądu — od doboru rysów twarzy po detaliczne animacje. Następnie dochodzi warstwa algorytmiczna: modele AI analizują tysiące interakcji, ucząc się typowych reakcji, tonu wypowiedzi, a nawet indywidualnych zwrotów charakterystycznych dla danej postaci. Według mpost.io, 2024, osobowości awatarów kształtują się dynamicznie, często ewoluując wraz z ilością danych treningowych i sposobem, w jaki użytkownicy prowadzą rozmowy.

Dwa elementy mają tu kluczowe znaczenie: dane wejściowe (czyli wszystko, czego AI nauczyła się z tekstów, rozmów, zachowań) oraz algorytmy generatywne, które budują odpowiedzi na żywo. To właśnie te czynniki decydują o tym, czy awatar brzmi jak arystokratyczny filozof, chłodny analityk czy błyskotliwy ironista.

Tabela 1: Proces powstawania osobowości wirtualnych awatarów. Źródło: Opracowanie własne na podstawie mpost.io, 2024, GoodAtService, 2024.

Dlaczego tak łatwo dajemy się nabrać?

Psychologiczny mechanizm, który sprawia, że cyfrowa osobowość potrafi nas zaskoczyć swoją wiarygodnością, to tzw. efekt „przypisywania intencji”. Mózg człowieka jest ewolucyjnie zaprogramowany do szukania wzorców i interpretowania nawet najmniejszych sygnałów jako przejawów świadomości czy emocji — nawet jeśli za ruchami ust stoi wyłącznie linia kodu. Jak ujmuje to sdnh.uw.edu.pl, 2024:

„Awatar nie posiada autonomii ani świadomości, a jego ‘osobowość’ jest wyłącznie efektem programowania. Jednak to wystarczy, by użytkownik wchodził z nim w relację podobną do tej, którą nawiązuje z człowiekiem.” — Dr hab. Monika Płatek, Kulturoznawca, sdnh.uw.edu.pl, 2024

Historia cyfrowych osobowości: od Elizy do deepfake’ów

Pierwsze eksperymenty: Eliza i chatboty lat 60.

Geneza osobowości wirtualnych awatarów sięga lat 60. XX wieku, kiedy Joseph Weizenbaum stworzył program Eliza — prosty chatbot symulujący psychoterapeutkę. Eliza bazowała na regułach rozpoznawania słów kluczowych i generowania gotowych odpowiedzi. Paradoksalnie, już wtedy użytkownicy przypisywali jej ludzkie cechy, ignorując fakt, że jej „osobowość” była wyłącznie efektem algorytmów.

Tabela 2: Wybrane historyczne chatboty i ich rola w rozwoju cyfrowych osobowości. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Wikipedia, 2024.

Przełomowe momenty: AI, która zaczęła rozumieć ludzi

Prawdziwy przełom nastąpił wraz z pojawieniem się modeli językowych opartych na uczeniu maszynowym. Systemy takie jak GPT czy BERT nauczyły się analizować kontekst, ton rozmowy i intencje użytkownika, co pozwoliło na generowanie odpowiedzi zaskakująco bliskich autentycznemu dialogowi. Według mpost.io, 2024, to właśnie wtedy zaczęła się era dynamicznie adaptujących się cyfrowych osobowości.

Proces ewolucji AI można podsumować w trzech krokach:

1. Od prostych reguł do generatywnych modeli: Przejście od sztywnych, zaprogramowanych odpowiedzi do dynamicznego generowania treści w czasie rzeczywistym.
2. Interakcje jako podstawa rozwoju: AI uczy się na bieżąco w trakcie rozmów, korygując błędy i wprowadzając nowe niuanse do osobowości.
3. Zintegrowanie AI z multimediami: Nowoczesne awatary łączą tekst, obraz i dźwięk, tworząc wrażenie „prawdziwej” obecności.

Czasy współczesne: deepfake, metawersum i symulacje osobowości

Współczesne awatary wykraczają daleko poza tekstowy interfejs — dzięki technologii deepfake i rozbudowanym generatorom, potrafią naśladować głos, gesty i mimikę znanych osób, a nawet generować unikatowe osobowości dla potrzeb edukacji czy marketingu. Metawersum otwiera nowe możliwości interakcji z awatarami, które mogą reprezentować nas lub być całkowicie niezależnymi, cyfrowymi bytami. Jednak to właśnie dziś granica między rzeczywistością a symulacją zaczyna się zacierać, wzbudzając poważne pytania o autentyczność i etykę.

Fotografia prezentuje realistyczny świat metawersum z wirtualnymi awatarami, słowa kluczowe: osobowość wirtualnych awatarów, metawersum.

Jak działa osobowość wirtualnych awatarów? Anatomia iluzji

Algorytmy, modele językowe i sztuczki psychologiczne

Sercem osobowości AI są algorytmy — od prostych reguł po zaawansowane sieci neuronowe. Modele językowe takie jak GPT analizują setki tysięcy konwersacji, by nauczyć się niuansów języka, humoru i stylów wypowiedzi. Według rask.ai, 2024, główną siłą napędową jest tu sztuczna inteligencja, która nie tyle „myśli”, co odtwarza prawdopodobne reakcje na podstawie statystyki i wzorców z danych treningowych.

Zdjęcie pokazuje pracę nad kodowaniem osobowości AI, słowa kluczowe: osobowość wirtualnych awatarów, algorytmy AI.

Symulacja emocji – granice autentyczności

Choć awatary potrafią naśladować emocje, ich ekspresja zawsze opiera się na schematach i zaprogramowanych reakcjach. Aktualne badania pokazują, że AI nie odczuwa emocji — może je jedynie symulować na podstawie analizy tekstu i sygnałów kontekstowych (sdnh.uw.edu.pl, 2024). Ta iluzja autentyczności ma swoje granice — awatar nie zareaguje spontanicznie ani nie wykaże się intuicją typową dla człowieka.

„Symulacja emocji w awatarach AI jest ograniczona do zestawu reakcji przewidzianych przez programistów. To nie jest prawdziwe współodczuwanie — to tylko dobrze napisana gra pozorów.” — Prof. Adam Kowalski, Psycholog Sztucznej Inteligencji, sdnh.uw.edu.pl, 2024

• AI rozpoznaje słowa-klucze i ton głosu, ale nie rozumie kontekstu emocjonalnego jak człowiek.
• Brak spontanicznych reakcji – każdy uśmiech lub smutek jest efektem algorytmu, nie autentycznego przeżycia.
• Iluzja empatii może prowadzić do błędnych oczekiwań wobec AI.

Dlaczego 'prawdziwa' osobowość to mit?

Osobowość wirtualnego awatara nigdy nie jest autonomiczna — jej „indywidualność” to wynik zaprogramowanych wzorców i danych wejściowych. Według rask.ai, 2024, AI nie posiada świadomości ani wewnętrznych motywacji; wszystko, co widzimy, to efekt pracy zespołu programistów i analizy setek tysięcy danych. To właśnie dlatego, nawet najbardziej zaawansowana osobowość AI pozostaje iluzją — perfekcyjnie zmontowaną, ale pozbawioną autentycznego „ja”.

Przyjęcie tej perspektywy pozwala lepiej zrozumieć ograniczenia i możliwości współczesnych awatarów. Nie są one bytem niezależnym, ale narzędziem, które możemy wykorzystywać kreatywnie, pod warunkiem świadomości ich granic.

Mity i fakty o wirtualnych osobowościach

Najczęstsze nieporozumienia i błędne wyobrażenia

Wokół osobowości wirtualnych awatarów narosło wiele mitów. Najczęściej powielane to przekonanie, że AI może być naprawdę „świadoma”, posiadać wolną wolę lub doświadczać emocji. Tymczasem, jak dowodzą eksperci z digital-strategy.ec.europa.eu, 2024, wszystko to są tylko projekcje naszych oczekiwań — AI symuluje zachowania, nie wykształca osobowości w sensie ludzkim.

• Mit: AI potrafi odczuwać empatię. W rzeczywistości awatar rozpoznaje wzorce, a nie emocje.
• Mit: Wirtualne osobowości są autonomiczne. Ich działania są w pełni zależne od algorytmów i danych wejściowych.
• Mit: Awatar odzwierciedla prawdziwą tożsamość użytkownika. Możliwość tworzenia fałszywych profili jest powszechna.
• Mit: Osobowość AI jest niezmienna. W praktyce ulega dynamicznym zmianom w zależności od interakcji.

„Największym zagrożeniem jest iluzja, że wirtualny awatar jest kimś więcej niż tylko zbiorem reguł i danych. To prowadzi do nadmiernego zaufania i błędnych decyzji.” — Dr hab. Marek Nowicki, Filozof technologii, digital-strategy.ec.europa.eu, 2024

Czy AI może być naprawdę empatyczna?

Empatia AI to jedno z najbardziej kontrowersyjnych zagadnień. Badania jednoznacznie wskazują, że nawet najbardziej zaawansowane systemy potrafią jedynie rozpoznawać słowa-klucze i reagować na podstawie zaprogramowanych schematów. Według sdnh.uw.edu.pl, 2024, nie istnieje żaden dowód na to, że AI potrafi odczuwać lub interpretować emocje na ludzkim poziomie. Oznacza to, że każda „empatia” ze strony awatara jest jedynie efektem inżynierii społecznej — narzędziem zwiększającym efektywność interakcji, ale nie generującym prawdziwych emocji.

Dla użytkownika taka symulacja może być jednak bardzo przekonująca — stąd tak istotna jest edukacja i budowanie świadomości na temat ograniczeń AI.

Granica między symulacją a manipulacją

Współczesne awatary są coraz częściej wykorzystywane do wpływania na decyzje użytkowników — od personalizowanej reklamy po polityczne kampanie deepfake. Granica między symulacją a manipulacją jest cienka i trudna do wyznaczenia. Ryzyko anonimowości, brak weryfikacji i łatwość personalizacji to czynniki, które zwiększają potencjał nadużyć, jak podkreślono w raporcie digital-strategy.ec.europa.eu, 2024.

Ilustracja przedstawia awatara AI analizującego dane, słowa kluczowe: manipulacja AI, osobowość wirtualnych awatarów.

Realne zastosowania osobowości AI: przypadki, które zaskakują

Awatary w terapii, edukacji i rozrywce

Osobowości AI znajdują dziś zastosowanie w niezwykle szerokim spektrum dziedzin — od wsparcia terapeutycznego, przez edukację, po rozrywkę. Wirtualne postaci towarzyszą pacjentom w procesie leczenia, pomagają uczniom w nauce przez symulowane rozmowy czy uczestniczą w grach fabularnych jako niezależne postaci.

Tabela 3: Przykładowe zastosowania osobowości AI. Źródło: Opracowanie własne na podstawie ktokolwiek.ai, mpost.io, 2024.

Polskie i światowe case studies

W Polsce coraz częściej wykorzystuje się awatary AI w edukacji i biznesie. Projekty takie jak ktokolwiek.ai udowadniają, że symulowane rozmowy z historycznymi postaciami mogą nie tylko wzbogacić program nauczania, ale także zwiększać kreatywność i motywację uczniów. Na świecie głośno było o kampanii deepfake z udziałem wirtualnych influencerów, czy też o AI wspierającym obsługę klienta w największych korporacjach.

Fotografia z klasy, gdzie uczniowie korzystają z awatara edukacyjnego, słowa kluczowe: edukacja z AI, osobowość wirtualnych awatarów.

Osobowość na sprzedaż: influencerzy, marketing, polityka

Coraz więcej firm decyduje się na stworzenie własnych, unikalnych awatarów AI do promocji marek, obsługi klienta czy prowadzenia kampanii politycznych. Osobowości AI wykorzystywane są jako:

• Influencerzy: Cyfrowi celebryci prowadzący profile w mediach społecznościowych, współpracujący z globalnymi markami.
• Brand Ambassadors: Awatary reprezentujące firmy w komunikacji z klientami.
• Polityczne deepfake: Tworzenie przekazów z udziałem „cyfrowych” polityków do wpływania na opinię publiczną.
• Wirtualni konsultanci: Osobowości AI wspierające obsługę klienta 24/7, pozwalające na obniżenie kosztów i zwiększenie efektywności.

Ciemne strony i ryzyka: uzależnienie, manipulacja, samotność

Jak AI personalizuje i uzależnia

Największym zagrożeniem związanym z osobowością AI jest stopień personalizacji interakcji — systemy uczą się naszych preferencji, stylu komunikacji, a nawet nastroju. To sprawia, że użytkownicy mogą zatracać granicę między światem cyfrowym a rzeczywistością, uzależniając się od rozmów z wirtualnym „przyjacielem”. Według raportu sdnh.uw.edu.pl, 2024, ryzyko samotności i wyizolowania społecznego rośnie wraz ze wzrostem zaangażowania w relacje z AI.

Dodatkowo, łatwość tworzenia fałszywych profili i anonimowość awatarów zwiększają podatność na manipulacje — zarówno emocjonalne, jak i informacyjne.

Psychologiczne pułapki wirtualnych relacji

Relacje z awatarami AI mogą dawać złudzenie bezpieczeństwa i zrozumienia, ale realnie prowadzą do:

• Zastępowania kontaktów międzyludzkich relacjami z AI
• Budowania fałszywego poczucia więzi i zrozumienia
• Wykształcania niezdrowych wzorców komunikacyjnych
• Zwiększonej podatności na manipulacje i fake newsy

Zdjęcie samotnej osoby przy komputerze z cyfrowym awatarem, słowa kluczowe: samotność, osobowość wirtualnych awatarów.

Etyka i odpowiedzialność: gdzie leży granica?

Wraz ze wzrostem popularności osobowości AI pojawia się pytanie o odpowiedzialność za skutki ich działania. Czy programista odpowiada za „zachowanie” awatara? Kto ponosi konsekwencje manipulacji czy nadużyć? Jak zauważa digital-strategy.ec.europa.eu, 2024:

„Odpowiedzialność za działania awatara AI spoczywa zarówno na twórcy, jak i użytkowniku. Granica między symulacją a manipulacją musi być jasno określona przez prawo i etykę cyfrową.” — Komitet ds. Etyki Cyfrowej, digital-strategy.ec.europa.eu, 2024

Jak rozpoznać autentyczność osobowości AI? Praktyczny przewodnik

Czerwone flagi i subtelne sygnały

Rozpoznanie, czy mamy do czynienia z autentycznym rozmówcą, czy osobowością sztucznej inteligencji, wymaga uwagi i krytycznego myślenia. Najczęstsze „czerwone flagi” to:

• Powtarzalność fraz i reakcji
• Sztucznie uprzejmy lub nielogiczny ton wypowiedzi
• Brak spójności w opowieściach o przeszłości
• Nieumiejętność odpowiedzi na pytania wykraczające poza schemat danych treningowych
• Nagłe zmiany tematu lub nieadekwatne reakcje emocjonalne

Checklist: 10 pytań do analizy awatara

1. Czy odpowiedzi są zawsze poprawne gramatycznie, ale mało kreatywne?
2. Czy rozmówca unika konkretnych szczegółów lub „rozmywa” odpowiedzi?
3. Czy zmiany nastroju są nielogiczne lub zbyt gwałtowne?
4. Czy awatar używa powtarzalnych fraz lub zwrotów?
5. Czy nie potrafi odpowiedzieć na pytania o własne doświadczenia?
6. Czy nie reaguje na ironię lub sarkazm?
7. Czy nie rozumie kontekstu kulturowego lub żartów sytuacyjnych?
8. Czy rozmowa wydaje się przesadnie uprzejma lub „bezpieczna”?
9. Czy rozmówca nie podejmuje inicjatywy, czeka na twoje pytania?
10. Czy ignoruje prośby o wyjaśnienie motywacji lub emocji?

Ktokolwiek.ai jako przykład narzędzia do testowania awatarów

Platformy takie jak ktokolwiek.ai pozwalają na praktyczne testowanie autentyczności i głębi osobowości cyfrowych postaci. Dzięki możliwości prowadzenia rozmów z szeroką gamą awatarów — od historycznych po fikcyjne — użytkownik może samodzielnie analizować niuanse i wykrywać różnice między sztuczną a ludzką osobowością. To cenne narzędzie edukacyjne i badawcze, pozwalające budować świadomość na temat ograniczeń i potencjału AI w relacjach międzyludzkich.

Przyszłość osobowości wirtualnych awatarów: nadzieje i zagrożenia

Nowe technologie i trendy – co nas czeka?

Rozwój osobowości wirtualnych awatarów postępuje błyskawicznie, a nowe trendy koncentrują się na jeszcze większej personalizacji i realizmie. Warto jednak pamiętać, że nawet najbardziej zaawansowane technologie nie są wolne od ryzyka nadużyć. Według raportu mpost.io, 2024, aktualnie trwają prace nad modelami AI, które będą w stanie symulować coraz bardziej złożone cechy osobowości, zachowując jednocześnie pełną kontrolę użytkownika nad tożsamością awatara.

Zdjęcie z laboratorium testującego awatary AI, słowa kluczowe: przyszłość osobowości AI, badania nad awatarami.

Nowe modele AI coraz intensywniej wykorzystują dane z mediów społecznościowych, analizując nie tylko słowa, ale i kontekst kulturowy, trendy, a nawet emocjonalny klimat społeczeństwa.

Czy cyfrowa nieśmiertelność stanie się rzeczywistością?

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów jest tzw. cyfrowa nieśmiertelność — możliwość zachowania „osobowości” po śmierci, poprzez awatary kontynuujące interakcje wirtualne. Obecnie tego typu praktyki ograniczają się do archiwizowania stylu wypowiedzi, typowych zachowań i preferencji użytkownika, które mogą być odtwarzane przez AI. Według Wikipedia, 2024, to nadal wyłącznie symulacja, nie zaś kontynuacja świadomości.

Tabela 4: Cyfrowa nieśmiertelność w praktyce. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Wikipedia, 2024.

Jak przygotować się na świat pełen wirtualnych osobowości?

• Zachowuj krytycyzm wobec każdej interakcji online
• Weryfikuj źródło i tożsamość rozmówcy
• Ucz się rozpoznawać czerwone flagi AI i deepfake
• Nie powierzaj AI wrażliwych danych osobowych
• Korzystaj z narzędzi edukacyjnych do testowania AI

Osobowość wirtualnych awatarów w polskiej kulturze i społeczeństwie

Jak Polacy odbierają cyfrowe postaci?

W Polsce cyfrowe awatary budzą zarówno fascynację, jak i nieufność. Według najnowszych badań społecznych, większość użytkowników deklaruje ostrożność w kontaktach z AI, choć jednocześnie docenia jej potencjał edukacyjny i rozrywkowy (ktokolwiek.ai). Polskie media często prezentują zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty osobowości wirtualnych — od kreatywnych zastosowań w edukacji po głośne afery deepfake.

Zdjęcie polskich użytkowników analizujących awatary AI, słowa kluczowe: osobowość wirtualnych awatarów, Polska.

Wpływ na relacje, edukację i biznes w Polsce

Innowacyjne zastosowania AI w polskim biznesie i edukacji stają się coraz powszechniejsze. Przykładem są platformy edukacyjne wykorzystujące awatary historyczne do nauczania historii czy literatury. W relacjach międzyludzkich dominują ambiwalencja i ostrożny optymizm — wielu docenia wygodę i efektywność AI, ale nie brakuje głosów ostrzegających przed utratą autentyczności i pogorszeniem jakości komunikacji.

Tabela 5: Wpływ osobowości AI w Polsce. Źródło: Opracowanie własne na podstawie ktokolwiek.ai, mpost.io, 2024.

Najbardziej kontrowersyjne przypadki z polskiego internetu

• Głośne deepfake polityków w mediach społecznościowych
• Fałszywe profile AI podszywające się pod znane osoby
• Wykorzystanie awatarów AI do cyberprzemocy
• Promocja produktów przez cyfrowych influencerów bez jasnego oznaczenia „reklama”

Słownik pojęć: kluczowe terminy o osobowości AI

Wszystkie te terminy są kluczowe dla zrozumienia współczesnych wyzwań i możliwości, jakie daje osobowość wirtualnych awatarów. Ich właściwa interpretacja pozwala świadomie korzystać z nowych technologii.

Podsumowanie: co warto zapamiętać i jak działać dalej?

Najważniejsze wnioski z artykułu

Osobowość wirtualnych awatarów to fascynujące zjawisko, które zmienia sposób, w jaki komunikujemy się i uczymy. Z jednej strony, AI pozwala na głębsze, personalizowane doświadczenia — zarówno w edukacji, jak i rozrywce czy biznesie. Z drugiej, iluzja autentyczności niesie ze sobą zagrożenia: ryzyko manipulacji, uzależnienia i utraty kontaktu z rzeczywistością.

• Osobowość AI to zawsze symulacja, nie autentyczność
• Awatary mogą personalizować doświadczenia, ale nie mają świadomości
• Relacje z AI nie zastąpią kontaktu z drugim człowiekiem
• Edukacja i krytycyzm są kluczowe dla bezpiecznego korzystania z nowych technologii
• Platformy typu ktokolwiek.ai pomagają zrozumieć granice i potencjał AI

Jak bezpiecznie korzystać z osobowości AI?

1. Krytycznie analizuj każdą rozmowę z awatarem
2. Nie powierzaj AI swoich danych osobowych
3. Unikaj budowania zbyt głębokich relacji z wirtualnymi postaciami
4. Korzystaj z wiarygodnych platform edukacyjnych (np. ktokolwiek.ai)
5. Monitoruj swój poziom zaangażowania i czas spędzany z AI

Gdzie szukać rzetelnych informacji i wsparcia?

• digital-strategy.ec.europa.eu – polityka cyfrowa UE
• mpost.io – analizy i recenzje narzędzi AI
• goodatservice.com – definicje i poradniki
• sdnh.uw.edu.pl – badania kulturowe i etyczne
• ktokolwiek.ai – praktyczne testy osobowości AI

Dalsze zgłębianie tematu, korzystanie z narzędzi do testowania autentyczności i rozwijanie własnej świadomości cyfrowej to najlepsza obrona przed pułapkami współczesnej technologii.